“Ik vond het fijner toen we elkaar face-to-face spraken,” vertelt een cliënt mij. Vanwege haar hersenletsel is fysiek praten niet meer mogelijk en maakt zij gebruik van een computer om woorden en zinnen te vormen door middel van eyetracking. Een prachtig hulpmiddel wat haar leven verrijkt heeft. Via Zoom merken we echter allebei dat de communicatie minder vloeiend verloopt dan eerst. Ik kan haar niet even helpen de computer zo voor haar gezicht te zetten dat de computer haar ogen goed kan volgen. Het geluid van de mechanische stem wat harder zetten, kan ik ook niet voor haar doen. Een familielid komt helpen. Erg fijn! Okay, waar waren we ook alweer? De draad is kwijt. Ik probeer weer opnieuw contact met haar te maken.
Inmiddels is het weer mogelijk voor mijn cliënten om op locatie te komen mits iedereen zich gezond voelt, er wordt voldaan aan 1,5 meter afstand en er mondkapjes gedragen worden. Het is in ieder geval iets. Toch hebben we het afgelopen jaar een behoorlijke technische ontwikkeling kunnen zien in de geestelijke gezondheidszorg. Doordat zo goed als iedereen thuis kwam te zitten, werd er meer dan ooit gezocht naar een andere oplossing. Wat zijn de online mogelijkheden? Mensen zochten hulpverleners en de hulpverleners zochten de mensen. We zijn er voor jullie, ook als de wereld op slot gaat. Vanwege de kwetsbare fysieke gezondheid van mijn cliënten moesten ook wij online verder. In een paar weken tijd her-organiseerden we de zorg zo, dat we online de weg met hen konden vervolgen.
Toch is deze technische ontwikkeling niet nieuw. Al in 1999 werd voor het eerst de term ‘E-health’ gebruikt, verwijzend naar het gebruik van informatie- en communicatietechnologieën om de geestelijke gezondheidszorg te ondersteunen en/of te verbeteren. Er werden in de jaren die volgden onderzoeken gedaan met diverse doelgroepen naar de effectiviteit van online behandelingen en het verschil met de effectiviteit van face-to-face behandelingen. Het bleek in veel gevallen even effectief te zijn. Daarnaast werden er richtlijnen opgesteld met het oog op privacy en veiligheid.
Vandaag de dag is er zo gezegd een ‘overload’ aan informatie te vinden wat betreft ‘E-mental health’. Er worden meerdere vormen e-mental health aangeboden; meestal ingedeeld voor de verschillende doeleinden. Allereerst, e-mental health gericht op diagnostiek waarbij bijvoorbeeld vragenlijsten via een beveiligde link kunnen worden ingevuld en de hulpverlener de uitkomsten digitaal interpreteert en terugkoppelt. Daarnaast is er e-mental health gericht op behandeling.
Er zijn zoveel mogelijkheden. Van het voeren van gesprekken via een platform tot het inzetten van Virtual Reality Tools. En alles wat daar tussenin zit, bijvoorbeeld chats en apps. In de komende blogs hoop ik duidelijkheid te scheppen over de verschillende vormen van E-mental health. Belangrijk om hierbij te vermelden is dat niet iedere hulpverlener en niet iedere cliënt deze online manier van werken prettig vindt. Volg je hart.
Ik vraag haar of ze kan uitleggen wat ze lastig vindt aan het online communiceren. Haar antwoord breekt ieders hart: “Ik communiceer sowieso al moeilijk met mensen, maar nu voel ik me helemaal afgesloten van de wereld.“
Sarah Rokach
GM Christelijke Hulpverlening 